Prof. Dr. Nesrin Özeren

Prof. Dr. Nesrin Özören, aslen Bulgaristan doğumlu bir Türk vatandaşıdır. İlk ve orta öğrenimini Bulgaristan’da tamamlamış, Bulgar hükümetinin Türklere yönelik baskılarına karşı lise yıllarında bir direniş örgütü kurma hayali kurmuştur. Babası şiir yazdığı için ihbar edilmiş, evlerinde yapılan aramada Nesrin Özören’in hayalini kurduğu ‘Gençlik Örgütü’ tüzüğünü yazdığı defter bulunmuştur. Lise birinci sınıfta ailesiyle birlikte Bulgaristan’dan kaçmayı kafasına koymuş, Türkiye’ye gitmek için dilekçe vermelerine rağmen trenle Avusturya’ya gönderilmişlerdir. Türkiye’ye iltica edişleri Avusturya üzerinden olmuştur.

Türkiye’ye geldiğinde, özel bir lisenin Bulgaristan göçmenlerine yönelik bursunu kazanan 10 kişiden biri olarak liseye kaydolmuş ve lise son sınıfı birincilikle bitirmiştir. Ancak, tüm lise hayatını bu okulda tamamlamadığı için birincilikle mezun olamamıştır. Boğaziçi Üniversitesi’ni kazanması hayatını değiştiren dönüm noktalarından biridir. Aslında, ekonomik zorluklar nedeniyle Bilgisayar Mühendisliği okumayı istemesine rağmen, 8. tercihi olan Moleküler Biyoloji ve Genetik Bölümüne girmiştir. Yatay geçiş için mühendislik dersleri almasına rağmen biyolojiye olan ilgisi ağır basmış ve geçiş yapmaktan vazgeçmiştir.

Ekonomik sıkıntılarla boğuşan Özören, başarılı bir öğrenci olmuş; kimi zaman çay alacak parası dahi olmazken, kimi zaman da alamadığı kitaplara rağmen bölümünü ikincilikle bitirmeyi başarmıştır. Üniversite yıllarında evlenmiş ve oğlunu doktora tez savunmasından üç hafta sonra kucağına almıştır.

Akademik kariyerine ABD’de University of Pennsylvania’da (UPENN) doktora yaparak devam etmiş, ardından University of Michigan’da doktora sonrası çalışmalar yürütmüştür. 10 yıl sonra Türkiye’ye dönerek Boğaziçi Üniversitesi’nde akademisyen olarak göreve başlamış ve burada Programlı Hücre Ölümü ve Kanser İmmünolojisi Laboratuvarı’nı (AKIL) kurmuştur.

Prof. Dr. Özören, bağışıklık sistemi üzerine yaptığı araştırmalarla tanınmaktadır. Enflamazom (ASC zerrecik) adı verilen bir protein yapısının oluşum mekanizmalarını keşfetmiş, bu sayede biyomoleküllerin taşınmasını sağlayan bir mikrokürecik sistemi geliştirmiştir. Bu buluşu ile yeni nesil aşıların üretimi üzerine çalışmalar yapmış ve bu teknolojinin patentini almıştır. Özören, 2014 yılında “Oda sıcaklığında 30 gün dayanabilen aşı taşıyıcı teknolojisi” için ABD ve Japonya’dan patent almış ve Türkiye’nin dört uluslararası bölgeden patentli ilk ve tek buluşuna imza atmıştır. Bu teknolojiyi kullanarak aşıların oda sıcaklığında taşınabilirliğini sağlamış ve kansere karşı yeni bir immün tedavi geliştirmiştir.

2005 yılında Boğaziçi Üniversitesi’nde öğretim üyesi olarak çalışmaya başlayan Özören, 2007’de “Apoptoz ve Kanser İmmünolojisi Laboratuvarı (AKIL)”nı kurmuştur. Dr. Özören, 2006 yılında TÜBA-GEBİP Ödülünü, Avrupa Moleküler Biyoloji Örgütü (EMBO) Stratejik Yerleştirme Ödülünü ve 2007 yılında Oriflame Türkiye-2006 En Başarılı Bilim Kadını Ödülünü almıştır.

Prof. Dr. Özören, enflamazom (ASC zerrecik) kompleksinin oluşum mekanizmaları üzerine çalışmalar yapmış ve ASC zerrecik mikrokürecik sistemi ile biyomoleküllerin taşınabileceğini hücre ve hayvan deneylerinde göstermiştir. Bu buluşuyla, yeni nesil aşıların üretimi üzerinde çalışmaktadır ve patent sahibidir (TR 04773 B ve PCT/IB2013/053079). Özören, 2014 yılında “Oda sıcaklığında 30 gün muhafaza edilebilen aşı taşıyıcı protein mikrokürecik teknolojisi” için ABD ve Japonya’dan patent almış, biyoteknoloji alanında Türkiye’nin dört uluslararası bölgeden patentli ilk ve tek buluşuna imza atmıştır.

Özören ve ekibi, ASC zerreciği kullanarak bağışıklık sisteminin kanser gibi istilacılara karşı tepki göstermesini sağlamış ve hayvan deneylerinde kansere karşı yeni bir immün tedavi geliştirmiştir. Ayrıca bu sistem, aşıların oda sıcaklığında taşınmasını mümkün kılmaktadır.

Bir röportajında, Bulgaristan’da lise yıllarında Bulgar hükümetine karşı direniş örgütü kurmayı hayal ettiğini, ancak bunun bir çocukluk hayali olduğunu anlatmıştır. Özören, ailesiyle birlikte 1989’da Avusturya üzerinden Türkiye’ye iltica etmiştir.

4o